 |
persoonlijke
tips
"Gezondheid is het grootste bezit,
genoeg hebben de grootste rijkdom;
mensen in wie men vertrouwen kan zijn de beste verwanten,
vrijheid is het hoogste geluk."
(*)
Met vrijheid wordt bedoeld, voor zover ieder dat voor zichzelf
kan realiseren:
1. niet gehecht zijn aan materiele zaken,
(zoals bezit, eigendom, geld, gezondheid,
rijkdom of armoede)
2. niet gehecht zijn aan emotionele impulsen,
(zoals geliefd zijn, geluk, vreugde, verdriet,
positieve of negatieve emoties)
3. niet gehecht zijn aan geestelijke intenties
(zoals ambities, aspiraties, wensen,
meningen of verwachtingen)
4. en niet gehecht zijn aan sociale omstandigheden
(zoals erkenning, macht, aanzien, werk,
vrienden, status of positie)
Er wordt gezegd: je mag de dingen wel hebben, maar je mag er niet aan
gehecht zijn.
De positieve gevolgen van vrijheid zijn: oprechte vreugde, een
diep inzicht, een blije tevredenheid, weten-uit-ervaring, en in perfecte
harmonie zijn.
FAQ: Hebzucht: Mogen we niet hebzuchtig zijn?
Jawel. "Verlangen naar" behoort tot deze wereld. Wie dat zou ontkennen,
heeft nooit bijvoorbeeld honger gehad. Voedsel is het allerbelangrijkste.
Voedsel op materieel, emotioneel, spiritueel en sociaal gebied. Maar we
moeten trachten tevreden te zijn als we voldoende hebben. Wie voldoende
heeft, zal niet mateloos naar nog méér streven.
FAQ: Waarom mogen we niet gehecht zijn aan gevoelens?
Gevoelens en stemmingen veranderen. Van elk gevoel bestaat een tegendeel:
geluk - ongeluk, vreugde - verdriet, hoop - teleurstelling, liefde - haat.
Een emotie is nooit bestendig, is niet blijvend, en kan wisselen. Daarom
zijn voorbijgaande wisselende gevoelens geen goede basis om verstandige
beslissingen te nemen. Verstandige beslissingen worden genomen op grond
van verstandige overwegingen, niet op grond van gevoelsmatige overwegingen.
FAQ: Mogen we dan niet gehecht zijn aan onze familie, aan onze ouders,
onze kinderen?
Jawel. Voor zover onze gehechtheid de drijfveer is om als een goede moeder
goed voor onze familie te zorgen. Een goede moeder doet alles om haar
kinderen naar beste omstandigheden de beste mogelijkheden te bieden voor
hun verdere leven. Zij zal haar kinderen ook tot een zelfstandige vrijheid
begeleiden die hen onafhankelijk maakt van haarzelf. Gehechtheid evenwel
die eisend is, en bijvoorbeeld liefde, dankbaarheid of (weder-) diensten
verwacht van onze naasten, heeft een zelfzuchtige oorsprong, en belast
en belemmert de anderen zowel als onszelf. We willen zo veel mogelijk
mensen omvatten in onze bezorgdheid om hen gelukkig te zien, niet alleen
onze meest nabije familie, maar ook onze vrienden, onze buren zonder uitzondering,
de mensen verder weg, en zo mogelijk alle levende wezens.
FAQ: Iemand behandelde mij onheus, en nu voel ik mij gekwetst. Ik haat
die persoon.
Als iemand ons niet behandelde volgens onze verwachtingen, is dat zeker
niet alleen diens eigen schuld.
1. Wij zijn immers zelf meester over onze verwachtingen (wie zou er ánders
over ons baas zijn???), en dus zijn we zelf mede-oorzaak van onze teleurstelling.
We zouden moeten proberen afstand te nemen van onze gekwetste of kwetsbare
gevoelens, en dan zullen de kwalijke gevolgen ervan (want gevoelens volgen
elkaar op...), zoals haat en afkeer, niet opkomen.
(2. Hoe kan iemand anders immers weten hoe wij willen behandeld te worden,
wat onze geheime wensen en verwachtingen zijn?)
Wie zich bewust is van deze steeds wisselende opeenvolging van emoties,
zal niet meer zo snel (en na véél oefenen: dikwijls helemaal niet meer)
in zijn of haar gevoelens gekwetst worden. Daardoor krijgen we "een groot
hart" en steeds méér mededogen voor anderen.
FAQ: Mogen we gehecht zijn aan het leven?
Ja. Het menselijk leven is kostbaar, en 'moeilijk te verkrijgen'. Leven
brengt echter ook lijden mee. Soms is het dan beter dit leven los te laten,
te laten gaan. Dat moet in elk geval apart bekeken worden.
1. Pijn kan en zal zo veel mogelijk met medische hulp behandeld worden.
2. Lijden kunnen we overstijgen door onze aandacht af te leiden van onze
eigen situatie, en te richten op mededogen en liefdevolle wensen voor
medemensen die er nog erger aan toe zijn. De welgemeende wens om de pijn
en het lijden van anderen over te nemen, is zeer heilzaam.
1. In één visie wordt er gezegd dat dit leven zal worden
gevolgd door een ander leven, dat op zijn beurt weer wordt gevolgd door
een ander leven, enzoverder. Als we er in slagen dit zo vanop een zekere
afstand te bekijken, worden we minder gehecht aan dit éne leven.
2. Wie deze zienswijze niet deelt, heeft het ongetwijfeld moeilijker om
"te laten gaan".
In ieder geval moeten we ieders leven respecteren, en niemand
doden of kwetsen, noch op lichamelijk, noch op emotioneel, noch op geestelijk,
noch op sociaal niveau.
(*) Dhammapada XV, 8 (204)
"nibbana" (bevrijding of verlichting), hier door mij gelezen als "vrijheid"
|